Krv je crvena, neprozirna i gusta tekućina, slankastog okusa i specifičnog mirisa, koja teče kroz naše krvne žile i srce. Ona prolazi kroz sve dijelove našeg tijela, snabdijeva ga hranljivim materijama i kiseonikom, a odnosi štetne materije do organa koje ih izlučuju (bubrezi) ili neutrališu (jetra), brani ga od napada mikroorganizama, parazita, otrova, stranih molekula, te vlastitih promijenjenih (tumorskih) ćelija. Svijest o značaju i vrijednosti krvi je vrlo visoka u našem narodu, tako da se često može čuti, kao izraz velike ljubavi i odanosti, rečenica: “Dao/dala bih ti svoje krvi.”
Krv posjeduje brojne mehanizme, koji bilježe sve promjene u organizmu i omogućavaju “sporazumijevanje” između udaljenih ćelija našeg tijela. Zbog toga je pregled krvi prvi i osnovni korak u procjeni zdravlja i otkrivanju bolesti u ljudi.
KRVNA SLIKA
Svaki laboratorijski pregled treba otpočeti sa uzimanjem kompletne krvne slike (KKS), jer daje ogroman broj informacija o krvnim ćelijama, njihovom broju, obliku, veličini i funkciji. Na osnovu KKS, iskusan kliničar može procijeniti funkcionalni kapacitet krvi, dijagnostikovati rak krvi (različite vrste leukemija), utvrditi izloženost nekim otrovima, otkriti postojanje bakterijske, virusne ili parazitarne infekcije, itd.
OPŠTI BIOHEMIJSKI PREGLED KRVI
Opšti biohemijski pregled krvi uključuje određivanje koncentracije glukoze (šećera), masnoća (holesterol, trigliceridi), enzima jetre (ALT, AST), željeza, uree i kreatinina u krvi. Ovaj pregled daje odličan uvid u funkcionisanje jetre, gušterače i bubrega.
Uobičajeno je da se uz ovaj pregled traži sedimentacija, reumatski faktori i C-reaktivni protein. Rezultati ovih nalaza, između ostalog, pomažu da se dijagnosticiraju reumatske i upalne bolesti.
MINERALI I VITAMINI
Minerali i vitamini imaju vrlo važnu ulogu u funkcionisanju ćelija, organa i organskih sistema u organizmu. Njihov nedostatak, ali prevelik unos nekih od njih dovodi do nastanka različitih oboljenja, kao što su nesanica, uznemirenost, promjene na koži i sluzokožama, poremećaj ritma srca itd. Zbog toga se preporučuje, osobito u proljeće, pregledati elektrolite u krvi i nivo vitamina D i B.
HORMONI U KRVI
Hormoni su male, signalne molekule, koje omogućavaju komunikaciju između svih ćelija u organizmu, te regulišu razne fiziološke procese, kao što su: metabolizam, rast i razvoj, a djeluju i na raspoloženje. Luče ih brojne, tzv. žlijezde sa unutrašnjim lučenjem, kao što su: hipofiza, štitnjača, nadbubrežna žlijezda, spolne žlijezde, gušterača itd. Rad ovih žlijezda je međusobno povezan i ovisan.
U krvi se mogu dokazati i izmjeriti koncentracija različitih hormona, kao što su: FSH, TOTAL BETA-hCG, LH, prolaktin, estradiol, progesteron, testosteron, anti-Mullerian hormon, hormoni štitnjače, itd. Često je potrebno pregledati više različitih hormona koji rade u uzajamnoj sprezi. Tako npr. funkcija štitne žlijezde povezana je i sa “nadređenim” organima hipofizom i hipotalamusom. Zbog toga su za dijagnostiku osim hormona štitne žlijezde važni i hormon prednjeg režnja hipofize –TSH – i hormon hipotalamusa koji oslobađa TSH, a to je TRH. Nadalje, u dijagnostici bolesti štitne žlijezde određuju se i serumske koncentracije tireoglobulina kao i antitireoidnih antitijela.
GDJE I KAKO TESTIRATI SVOJU KRV?
Preglede krvi treba raditi u za to specijaliziranim laboratorijama. Zavod “Nalaz” u Sarajevu je specijalizirana, vrhunski opremljena laboratorija sa vrhunski educiranim kadrom, osposobljena da uradi sve potrebne analize krvi, o kojima se govorilo u ovom članku.
Testiranje krvi može biti dijagnostičko, u cilju postavljanja dijagnoze bolesti, ili preventivno, u cilju procjene zdravstvenog stanja osobe i ranog otkrivanja bolesti dok se njeni znaci i simptomi još ne pojavljuju. Svaka osoba je odgovorna za svoje zdravlje i treba da se periodično podvrgava kontrolnim pregledima. U zavisnosti od starosti i spola osobe, pregledi treba da se obavljaju u periodu od šest do dvanaest mjeseci.
