C-reaktivni protein (CRP) predstavlja, kako to doktori objašnjavaju, protein akutne faze koji se sintetizira u jetri kao odgovor na postojanje upale u organizmu. Molekula je koja organizmu pomaže da što prije smanji štetno djelovanje nametnika i u potpunosti ih ukloni.
Riječ je o proteinu koji nastaje kao odgovor na otpuštanje upalnih citokina (polipeptida ili glikopeptida koji prenose informacije među stanicama i važni su prilikom potvrde upalnih bolesti). Citokine izlučuju mnogobrojne stanice u organizmu kao odgovor na određeni podražaj (infekcija, povreda tkiva, i sl.). Povećane vrijednosti CRP-a pojavljuju se u krvi već šest do devet sati od početka infekcije, a najveće su nakon jednog do tri dana.
Određivanje CRP-a je pogodno za praćenje upalnog procesa, kao i potvrda postojanja akutne organske bolesti (akutni infarkt miokarda, tromboza, infekcije, maligni tumori, reumatske bolesti i upale).
U laboratorijskoj dijagnostici CRP je najispitivaniji protein krvne plazme. Prethodnih 50 godina se u dijagnostici CRP koristi kao zamjenski test za sedimentaciju eritrocita (test kod sumnje na upalnu reakciju).
Važan je za razlikovanje virusnih od bakterijskih upala. Naime, kod virusnih CRP ostaje u nižim granicama vrijednosti nego ako je posrijedi bakterijska infekcija, u slučaju koje je njegov porast puno viši. Uspješno se primjenjuje i u diferencijalnoj dijagnostici upala zglobova i mišića, kod ranog otkrića upala zglobnih ovojnica, kao pomoć u dijagnostici simptoma i bolesti probavnog sistema.
Povišen CRP
Prilikom upale, koncentracija CRP-a nekontrolirano raste već nekoliko sati od početka infekcije. Koncentracija CRP reaktivnog proteina u venskoj krvi se koristi kao značajan biohemijski parametar za mnoga stanja. Normalna koncentracija CRP-a se smatra do 5 mg/l. Ne postoji značajna razlika između referentnih vrijednosti za muškarce i žene niti za životnu dob.
CRP test krvi se radi kako bi se identificirala i nadzirala infekcija ili bolest koja uzrokuje upalno stanje, ali CRP test ne može pokazati mjesto ni uzrok upale. Za to su potrebni ostali dijagnostički testovi.
Dramatično povećanje koncentracije CRP javlja se kod akutnih i hroničnih bakterijskih infekcija, kod autoimunih bolesti i bolesti imuno-kompleksa, nekroze tkiva i malignih oboljenja, infarkta miokarda i traume. Budući da je porast CRP nespecifičan, nalaz se ne može protumačiti bez potpune historije bolesti, a i tad samo u poređenju s prethodnim vrijednostima. Stalno povišen nivo CRP-a ukazuje na neefikasnost terapije. Normalan nivo CRP-a ne isključuje prisutnost lokalizirane upale blažeg stepena ili neke hronične bolesti poput sistemskog lupusa ili ulceroznog kolitisa.
